Onze gemeente

Kerkgebouw

Het gebouw van de Protestsantse Gemeente in Laren staat op een prominente plaats in het dorp en de toren, ook al is die niet erg hoog, is in de wijde omgeving te zien.

Het kerkgebouw van de Protestantse Gemeente staat aan de Dorpsstraat 2, midden in Laren. Een paar honderd meter hiervandaan, aan de Kloosterweg, stond tot in 1835 de voorloper van deze kerk, de kapel van Laren. Vanaf 1684 had dit kerkje dienst gedaan, toen was hij tot op de draad versleten en moest worden afgebroken.  

De gemeente had onvoldoende geld om een nieuwe kerk te bouwen. Men wendde zich tot KoningWillem, zo ging dat toen. Op grond van een wet van 1824 organiseerde en financierde het Rijk de kerkenbouw. In 1834 kon men daarmee beginnen met de bouw van wat toen werd genoemd de waterstaatskerk omdat de Rijkswaterstaat de regie had over de bouw. Er zijn heel wat waterstaatskerken in het oosten van Nederland verrezen. Er staan er echter toch niet zo veel meer (Breedenbroek, Gelselaar, Haarlo, Hengelo, Hummelo en Laren). De bekendste waterstaatskerk in Nederland is de Mozes en Aäron kerk in Amsterdam.

De kerk in Laren is ontworpen door architect B. van Zalingen uit Deventer. Zoals in die tijd veel voorkwam, is de kerk ontworpen in de neoclassicistische stijl. De kansel bevond zich aan de zuidkant (Verwoldse weg). De banken stonden in een halve cirkelvorm rond de preekstoel. De kerk is geopend in 1835.

In 1945 voltrok zich een ramp aan de kerk. De naast de kerk gelegen pastorie werd door de bezetter opgeblazen waardoor de kerk zwaar beschadigd werd. Het dak was nagenoeg verdwenen, de gietijzeren ramen onherstelbaar beschadigd en ook van het interieur was weinig onbeschadigd gebleven. Om het orgel te redden werd het gedemonteerd en bij gemeenteleden tijdelijk opgeslagen. Na de restauratie is het herplaatst. Dit orgel is in 1980 vervangen door een in Duitsland gebouwd nieuw exemplaar.

De kerk is sterk veranderd uit de wederopbouw gekomen. De neogotische stalen kerkramen zijn vervangen door ronde houten boogramen. Het interieur is veranderd in dat van een zaalkerk. Het gestuukte plafond is veranderd in een balken plafond, ingangspartijen zijn verplaatst en veranderd, de consistorie is uit het hoofdgebouw verdwenen  en had als aanbouw een plek gekregen achter de kerk.

In 1949 is de kerk feestelijk en in dankbaarheid heropend. Dat is al weer ruim een halve eeuw geleden. In de loop van afgelopen jaren vond men dat het interieur weer toe was aan een vernieuwing. Met name de veranderende inzichten in de liturgie hebben daar de aanzet toe gegeven (de kerk niet als gehoorzaal, maar als vierplek!). Samen met liturgisch vormgever Pim van Dijk is gekozen voor de huidige inrichting. Het prachtige liturgisch meubilair is ontworpen en gemaakt door de plaatselijke schrijnwerker René Bruns. Met Kerst 2006 werd de vernieuwde inrichting feestelijk in gebruik genomen. 

Vanaf 1 januari 2005 staat deze Hervormde Kerk bekend als Protestantse Kerk van Laren. De kerk is een Rijksmonument.

Stiltecentrum

Het stiltecentrum is toegankelijk via de hoofdingang van de kerk aan de Dorpsstraat.

Vanuit het stiltecentrum  is er door de glazen wand zicht op de kerkzaal. Aan de muur in het stiltecentrum zie je in de hoek een gestileerde levensboom, waarvan de blaadjes bestaan uit koperen plaatjes met de namen van de gemeenteleden die de afgelopen periode zijn gestorven. Je kunt een kaarsje aansteken voor iemand die je lief is, je kunt even gaan zitten op de bank, wat bewaard is gebelven van het vroegere kerkinterieur. In het gastenboek kun je je gedachten of je gebed opschrijven.

Voor de Pieterpadwandelaars is er een speciale kaart van onze kerk met een zegenwens voor de reis. In het Kulturhus kunnen je een datumstempel krijgen voor in je wandelboekje met een plaatje van onze kerk in het stempel. Voor wie dat leuk vindt is er een aardig hangertje voor aan de rugzak.

In het stiltecentrum liggen boekjes over de lokale geschiedenis en mooie actuele boekjes met meditatieve teksten. Er is een boekenplank met christelijke lectuur die gratis meegenomen kan worden.

Het stiltecentrum is dagelijks geopend, in de zomer van 9.00 uur tot 20.00 uur en in de winter van 9.00 tot 18.00 uur.

Liturgisch centrum

Het bijzondere van het liturgisch centrum in Laren is dat het meubilair niet standaard is. De lokale schrijnwerker, René Bruns, heeft samen met een groep mensen uit de gemeente de meubels ontworpen die uniek zijn voor een kerk en ons interieur een bijzondere uitstraling geven.

Materiaal

De beuk die gebruikt is voor de avondmaalstafel, de kansel en de lezenaar komt uit de kasteeltuin van Huis Verwolde. De Beuk is ca. 200 jaar oud, dus ongeveer van het jaar 1800. In de preekstoel ligt een ‘schijf' van de beuk, waarin de jaarringen zichtbaar zijn en voor de liefhebber te tellen.

De eik voor het doopvont vindt zijn oorsprong op het ‘Heuveltje’ in Landgoed Verwolde. De eik is ca. 80 jaar oud en zal in zijn leven menig ei tegen zich aan hebben gehad tijdens het traditionele ‘eierkuul'n’ , een vermaak uit het Larense verleden tijdens de paasdagen. De kaarsenstandaard is van gedroogd beukenhout.

Voor de bronzen elementen heeft René Bruns eerst een wassen model gemaakt. Deze wassen modellen zijn door bronsgieterij Sala uit Arnhem omgevormd in brons. Het grootste element, de schaal voor het doopvont is ca. 70 cm breed en 90 cm lang en weegt in brons ca. 60 kg. Alle elementen zijn voorzien van wieltjes en een stopmechanisme.

Symboliek

De opstelling in de kerkzaal is gebaseerd op de cirkel. Alle stoelen vormen met de preekstoel een cirkel met daarin het meubilair, ook in cirkelvorm. Een cirkel in een cirkel. Alles is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Binnen de cirkel zit de toehoorder samen met de voorganger, de doopouder met de doopvont. Een bijzondere plaats in de cirkel neemt het bloemstuk in dat iedere week wordt verzorgd door de bloemendienst, een lust voor het oog. Vanuit het stiltecentrum heeft de bezoeker een mooi overzicht over de kerkzaal.

Vrienden van de dorpskerk

De kerk van Laren. Al meer dan 175 jaar een beeldbepalend element in de dorpskern van Laren. Een onmisbaar element ook. Voor de leden van de kerk, die al dan niet regelmatig de kerkdiensten bezoeken. Maar ook voor de mensen die slechts incidenteel (bijvoorbeeld bij rouwdiensten) gebruik maken van de ruimte. En zelfs voor degenen die het gebouw alleen van de buitenzijde kennen en er als zodanig van kunnen genieten, bewust of onbewust. Het stiltecentrum is iedere dag geopend en vele mensen maken er gebruik van.

In 2004 is de ‘Stichting vrienden van de Dorpskerk Laren’ opgericht, die het onderhoud van de kerk zal gaan financieren. U kunt donateur worden van deze stichting en zo meehelpen aan de instandhouding van het gebouw ‘de dorpskerk’ in haar huidige (monumentale) vorm.

Het rekeningnummer van de stichting is: NL63RABO0301436606. Donaties zijn van harte welkom.

Contact Mevr. A. Boers-Hissink Rossweg 10A 7245 NK Laren Gld. Telf. 0573-402019 vrienden.dorpskerk@kerklaren.nl

Orgel

In de (toen nog) Hervormde Kerk te Laren (Gelderland) was sinds 1870 een orgel aanwezig van Leichel, dat echter door Sanders grotendeels was vernieuwd nadat het zware oorlogsschade had opgelopen tijdens de slag om Arnhem op 26 september 1944. Het instrument werd in 1983 aan de Hervormde Gemeente te Ommeren verkocht. In Laren bouwde de Duitse firma Führer een nieuw mechanisch sleepladen-orgel. Adviseur bij de bouw was Ries van Vrouwerff. Aart van Beek heeft het orgel op 17 juni 1983 namens de Orgelcommissie van de Hervormde Kerk gekeurd. Zondag 19 juni klonk het voor het eerst in de kerkdienst. Op 24 juni 1983 is het orgel in gebruik genomen met een speciaal concert. Het werd hierbij bespeeld door Gijs van Schoonhoven, organist te Aalten.